Saturday, March 9, 2024

ගැහැණුන්ට ආයෝජනය: කඩිනම් ප්‍රගතිය

 


ගැහැණුන්ට ආයෝජනය: කඩිනම් ප්‍රගතිය යන්න 2024 ජාත්‍යන්තර කාන්තා දිනයේ තේමාවය. පහල පලවැනි ‌වීඩියෝව, කළුතර මාලිමා කාන්තා රැලියේ පෙළපාලිය නැවැත්වීමට පොලිසියේ ඇත්තන් ඉදිරිපත් කල තර්ක විතර්කත්, ඒ බාධා කඩුල්ල පැනගෙන, පොලිසියේ මහත්තුරු හා නෝනලාවත් මොන්ටිසෝරි දරුවන් සේ පේලියට පෙලගසා ඇවිද්දවාගෙන ඔවුන් ගිය ගමනත් පෙන්වයි. 




දෙවැනි වීඩියෝව, ඉන්දීය සම්භවයක් ඇති කැනේඩියානු ප්‍රහසන කලාකාරිනිය  ලිලී සිං ගේ ‌ටෙඩ් කතාවක වීඩියෝවකි. පළමු වීඩියෝව අවසානයේ හරිනි කරන කතාවේ අන්තර්ගතයත්, සංවර්ධිත රටක තත්වය විග්‍රහ කරන ලිලී ගේ කතාවේ අන්තර්ගතයත් සසඳා අවබෝධ කර ගැනීම කියවන ඔබට ඉතිරි කරමි.







Continue Reading...

Saturday, February 24, 2024

කෝපි මල් සිනා




දෙදාස් හත දෙදාස් අට කාලයේ වසරක් පුරාම රස්සාව හින් දා ඈතට ගිහින් ගෙදර ආයෙත් මා ලඟට එනතුරු ඉන්නට සිදුවී තිබුණි. ඈත නම් ඔන්ටේරියෝවේ පෝට් හෝප් නගරය ය. ගෙදර නම් ඇල්බර්ටාවේ එඩ්මන්ටන් නගරය ය. මේ දෙක අතර දුර පැයකුත් හමාරක වාහන ගමනකුත් පැය හතරකට කිට්ටු ගුවන් ගමනකුත් ආයෙත් පැය බාගයක විතර වාහන ගමනකුත් විය.

මාළුවා ගොඩට ඇද දැම්මාම උඩ පැන පැන නටයි. ඒත් ටික වෙලාවකටය. ඉන් පස්සේ හුස්ම අදින්නට වතුරම හොයයි.

ටවුමේ කාමරයක නැවතී උදේ ඉරත් එක්ක, ඔන්ටාරියෝ විල අසබඩ වැඩපලට යන පා ගමනේ සුන්දරත්වය ඒකාකාරි නොවුනේ සිසිරයේ හීතල මැකී ගස් රිකිලි අගින් ලා දළු මෝදු වන්නට පටන් ගත් නිසාය. ඒත් එක්කම කොහෙන් දෝ මතුවූ කුරුළු පැටව්, යන හැම තැනම ගස් අතු අස්සේ සිංදු කියන්නට පටන් ගත්හ. වැඩට යන ගමන නවතා මේ පුංචි උන් එක්ක හැංගි මුත්තං කරන්නට තරම් තනිකමක් හිතේ මතුවී තිබුණි.

මේ වචන ටික ගැට ගැහෙන්නේ එලෙසිනි.

ඇත්තෙන්ම ඒ වචන... වසන්තය ගැන කියාගෙන හැමූ සුළඟක් ගැනය




කෝපි මල් සිනා පොපියන
රෝස තොල් සඟල්
කිනිති අගිස්සෙන් හිනැහෙන
කැකුළු දළු එබෙයි
පුංචි පොඩි පැටව්
කිචි බිචි කුරුළු ගී සුරල්
නුඹම ඉල්ලමින් දඟලයි
හිත අකීකරුයි...

ඇඟිලි තුඩු අඬයි
යහනත අයාලේ සරයි
නාස් පුඩු අගින් දැවටෙන
සුවඳ නුඹේමයි
දෑස් පියවුනත් නැතුවත්
නුඹේ රුව පෙනෙයි
ආදරේ දැනෙයි...
ක‌ොහොමත් අපේ හිත් ලඟයි

වැවේ දිය බොරයි
අහසම කළුවරයි බරයි
සුළඟ හීතලයි
වැහි බිඳු පාවෙලා නටයි
ජීවිතේ දුකයි...
මට තේරෙන්නෙ දැන් තමයි
උණුහුමයි සැපයි...
අද ඔය තුරුල්ලේ නිදයි....!


Continue Reading...

Monday, February 19, 2024

සන්ධ්‍යාව

 



හිරු රළක දිදුල් දෙන ලදල්ලක මතකය
සඳැල්ලක කුසුම් පිපි ලතාවක චකිතය
ගිමන් හල ගමන් මග සොයායන චිතකය
කැදැල්ලක සුන්බුන්ය සැඳෑවක උරුමය

May 29, 2021, 10:14 AM
Continue Reading...

ජීවාන්තක...

 




ජීවයක් නැති ජීවාන්තක
බද්ධ වූ කල අම්ලකර සමග
දවා දියකර
මවා විස දුම්
සුන් කරයි වනසයි
අත ගැටෙන යකඩ, තඹ, පිත්තල...

[පින්තූර- නයිට්‍රික් අම්ලය (HNO3) හා යුරේනියම් ඔක්සයිඩ් (U3O8) අතර ප්‍රතික්‍රියාව]

Sep 5, 2020, 6:31 PM
Continue Reading...

ඝනීභවනය

 





ඇත්තටම නරකයි
අධි සංතෘප්ත වීම
මැකී ගොස් උණුහුම
සිසිල් වෙද්දී ද්රාවණය
කියත් තල වගේ තියුණුව⁣ට
ඝනීභවනය වෙනවා ස්ඵඨික...

අගෝස්තු 13, 2020

Continue Reading...

Thursday, February 15, 2024

නිදිහස.....


 අද උදේ යූටියුබ් එකේ ඩලස් අලහප්පෙරුම මන්ත්‍රීතුමාගේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක වීඩියෝ එකක් දැක්කා. එතුමා ආණ්ඩුව පැත්තේ දේශපාලන තක්කඩිකමක් ගැන සෑහෙන විස්තරයක් කරනවා අහගෙන හිටියා. 


මේක බලාන ඉඳිද්දී, ඒකේ පසුබිමේ එතුමාග‌ේ අලුත් එකමුතුවේ ලාංඡන පේලි පේලි ඇඳලා තියන දිහා බලාන ඉඳිද්දී.... මේ ලියලා තියෙනෙක කියවන්නේ කොහොමද කොහොමද හිත හිතා ඉඳිද්දී තමයි... ඩාම් වෙලා ඩූම් වුනේ.... සන්තෝ... 'නිදිහස' නේ ද?

නිදිහස කියන්නේ ඉතින් නින්දෙන් හිනාවෙන එකනේ.... ටක් ගාලා ඔළුවේ ඇහෙන්න ගත්තේ මාලිනී බුලත්සිංහලගේ ගීතය.... දැන් කාලේ දේශපාලන වේදිකාවලත් කවි ගීත වල වචන කියලා යථාර්ථයට ගලපන වැඩේ සෑහෙන්න වෙනවා නේ ද?

එක එක පදේ අරන් විස්තර ලියන්න කම්මැලියි අප්පා.... ගැලපිල්ල ගලපලා හිතලා බලන්න.

රජ මැදුරක ඉපදී හිටියා නම්‌
නුඹත්‌ රජෙකි පුතුනේ..
හිරිකඩ බාගෙන පොල්‌ අතු ඉගිලෙයි
අද නුඹ‍ෙ සිරියහනේ..
හීනෙන්‌ හිනා නොවී..
මා හඬවාපන්‌ මේ රෑ යාමේ..

පුංචි පැටික්කන්‌ මග දිග හඬවන
සිල්ලර රසකැවිලි..
දුව යන ඉගිලෙන විසිතුරු සෙල්ලම්‌
යානා පෙනී පෙනී..
අහක බලාගෙන මග දිග යනවිට
නෑ මට වාවන්නේ. .
හීනෙන්‌ හිනා නොවී..
මා හඬවාපන්‌ මේ රෑ යාමේ..

ඉඳහිට මොලවන ලිපත්‌ දනී පුත
කැඳ රස සුනු සහලේ..
දිව බොජුනක්‌ සේ දිව ගා ඇල්මෙන්‌
අකුරට දිව යන්නේ..
ඇඳලා කල්‌ ගිය රෙදි වැරලී
නෑ මට වාවන්නේ. .
හීනෙන්‌ හිනා නොවී..
මා හඬවාපන්‌ මේ රෑ යාමේ..






Continue Reading...

Wednesday, February 14, 2024

තොරණෙ විස්තරේ....!

ෆ්ලෑෂර කියන්නේ, හයේ හතේ උගන්නා කාලයේ අපේත් හිත් පිස්සු වට්ටාපු දේවල් ය. වෙසක් තොරණක විදුලි බුබුළු රටාවල් ප්ලෑෂර බඳක තඹ පිත්තල තහඩු කෑලි රටාවට යාවෙන සැලසුම කොහොමටත් විශ්මයානුකූලය. 

මේ ගැන යාන්තමට සඳහන් සටහනක් පෙර ලියූ සටහනක තිබෙයි.

"අප දෙන්නා එකතු වී, නත්තලට ගවලෙන හැදුවේත් ඒ බිත්ති කණ්ඩිය උඩ ජනෙල් උළු ‍වස්සේය. ඒ කාලේ 'විම්' සබන් කුඩු අසුරා ආ, සිලින්ඩර පෙට්ටියේ මතුපිට ඊයම් කොලයේ හැඩ කපා, මෝටරයකට යා කර කැරකවෙන්නට සලසා හැදූ ෆ්ලෑෂරයට වයර් අවුණා, වල්ග තරුවේ විදුලි බුබුළු රවුමට දිගට නිවි නිවී දැල්වෙන්නට හැදුවේත්, රඹසෙවනෙන් කළු කොල ගෙනැවිත්, ඇත්තම ඇත්ත තණ පිඩෙලි ඇල්ලූ නිම්නයකට ඉහලින් ගල්ලෙනක් අඹවා, ගවහලක් මැවුවේත් එතනය." - අයියා සමග රැයක්

විම් ‌ඇසුරුමේ ඊයම් කොලය කපා ප්ලෑෂර හදන කලාව අපට ඉගැන්නුවේ බැසිල් බාප්පාය.

අද මේ මතක විස්තර හිතේ පාවෙන්නට ගත්තේ, යූබටයේ අනුරාධ දේවප්‍රිය පලකල රූප කතාවක් නිසාය.

තොරන් තාක්ෂණය වෙනස්වෙමින් යන වේගය සලකා බලන විට, වැඩි කලක් නොගොස් තොටලඟ තොරණත්, කැළණිගං ඉවුරු දෙක යාවෙන අවකාශයේ ලේසර රූප සටහන් පෙලක් වෙන්නට බැරි නැත. 

එමෙන්ම කවුරුද කොතැනක ‌කොහොම හිටි අයද අපට හාංකවිසියක සඳහනක් නැති, සීගිරි චිත්‍ර ශිල්පීන්, අවුකන ගල් වඩුවන් මෙන්ම වියැකෙන්නට පුළුවන් මේ තොරන් උර දරන පුවක් කොටන් ගැන මෙන්ම ඒ තාක්ෂණය හා කලාව ගැන යම් පමණක ක්‍රමානුකූල ශාස්ත්‍රිය මට්ටමේ හැදෑරීම් කෙරෙන්නට කාලයය කියා සිතමි. ඒ ගැන සිතද්දී, සාහිත්‍යයත්, චිත්‍ර කලාවත්, වාස්තු හා ඉංජිනේරු විද්‍යාවනුත්, විදුලි කාර්මික ශිල්පයත් ආදි වශයෙන් අමුතුම සංකලනයක් ඇති මේ කලාව පිළිබඳව යම් ආකාරයක පාඨමාලාවක්, ‌අපේ සෞන්දර්යය විශ්ව විද්‍යාල තුල ඇරඹෙන්නට උවමනා නේදැයි කියාත් සිතුණි.

එයිටත් කලින්, සරත් ගාල්ලගේ මයා යම් පමණකින් සංරක්ෂණය කර ඇති හා මේ කලාවට සම්බන්ධ අනෙක් අයගේ ගෙවල් වැඩ පලවල් වලත් ඇති ප්ලෑෂර් කොට වැනි පරණ තොරන් අවයව, යම් පමණකින් එකතු කර, කෞතුකාගාරයක් හැටියට සංවිධානය කිරීමත් කරන්නට හොඳ වැඩක්ය කියා හිතෙයි.

මේ පුංචි සටහන ලියන්නට පටන්ගත් වෙලේ සිට කනේ කුණු කුණු ගා ඇහෙන ආරියවංශ රණවීර කිවිඳුන් ගේ මේ වචන පෙල අවුණන්නේ නැතුව ඉන්නේ කොහොම ද?

තොරන් හා පුවක් කොටන්

රටා වැටී නැගේ නැගේය රැස් කදම්බයන් 
නිසා අහස් කුසේ ඇඳේය රම්‍ය වර්ණයන් 
වටා හැපී බලන්න ආ දහස් සහස් දනන් 
ඉතා තදින් බැඳන් නුවන් දිලෙයි දිලෙයි තොරන් 

කැලුම් විදා තොරන් දිනා ගනිත්දි සිත් සතන් 
ඔවුන් පෙමින් උරේ දරා රකිත් පුවක් කොටන් 
රැඳී ඇතත් දරා තොරන් ලැගී පිටු පසින් 
නෙතක් නොලයි ඔවුන් දිහා එකෙක් දනන් කෙරෙන් 

මිදී වසීව ගිය දණන් කෙරෙන් තොරන් නිසා 
ගොසින් වරක් බලන්න රැස් වලල්ල පිටු පසින් 
කොරොස් සමින් වැසී ඇතත් වතත් ගතත් ඔවුන් 
ළතෙත් බසක් කියන්න උන්ට උන් නිසයි  තොරන් 

- ආරියවංශ රණවීර






Continue Reading...

Monday, February 12, 2024

ඔපරේෂන් ස්මයිලින් බුද්ධා


පොක්රාන් 1 න්‍යෂ්ඨික පිපිරුමෙන් සැදුනු ආවාටය 


නවසිය හැත්තෑ හතරේ වෙසක් මස දහ අටවෙනිදා උදේ, එවකට ඉන්දියාවේ අගමැතිනිය වූ ද,  නවසිය හතලිස් හතේ දී, නිදහස් ඉන්දියාවේ ප්‍රථම අගමැති වූ ජවහර්ලාල් ශ්‍රී  නේරු ගේ එකම දියණිය වූද ඉන්දිරා ගාන්ධි වෙත "The Buddha is smiling" ('බුද්ධා සිනාසෙයි') යනුවෙන් සඳහන් වූ කේතික රහස් පණිවිඩයක් ලැබුණි.  

පණිවිඩය ලැබුණේ  නවදිල්ලියට සැතපුම් තුන්සියයක් පමණ ඈත, ඉන්දියා පකිස්තාන් දේශ සීමා ආසන්නයේ තාර් කතර සීමාවේ පිහිටුවා තිබු  පොක්රාන් යුධ හමුදා කඳවුරෙහි ඉදිකෙරුනු  න්‍යෂ්ඨික පිරික්සුම් ‌ස්ථානයකිනි. පණිවිඩ කරුවා, එවකට බාබා පරමාණු පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයේ ප්‍රධානියා වූ ආචාර්ය රාජා රාමන්නා ය.

මේ පණිවිඩයේ අන්තර්ගතය වූයේ එතෙක් රහසිගත වැඩසටහනක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වූ ප්‍රථම ඉන්දීය න්‍යෂ්ඨික මෙවලම අත්හදා බැලීම සාර්ථක වූ බවය. නිල වශයෙන් පොක්රාන් 1 ලෙසින් හැඳින්වුවද, මේ වැඩසටහනේ රහස් නාමය ‘සිනාසෙන බුද්ධා‘ (Smiling Buddha) වූ බව රහසක් නොවේ.

මේ පළමු අත්හදා බැලීම, සාමකාමී න්‍යෂ්ඨික පිපිරවීමක් ලෙස හැඳින්වුන අතර, එය බාබා පරමාණු පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයේ ආරම්භකයා වූ ද, ඉන්දියානු ‘ඔපෙන්හයිමර්‘ යැයි විරුදාවලියෙන් ද හඳුන්වන්නා වූද, ඉන්දීය භෞතික විද්‍යාඥ ආචාර්ය හොමි බාබා, ඉන්දියාව නිදහස ලබන්නටත් පෙර නවසිය හතලිස් තුනේ දී, පරමාණු බල පර්යේෂණායතනයක් ලෙස ටාටා මූලික පර්යේෂණායතනය (Tata Institute of fundamental Research (TIFR)) අරඹා, නිදහසෙන් පසු,  ජවහර්ලාල් නේරු හා එක්ව ඉන්දීය පරමාණු බලශක්ති පනතත්, පරමාණු බලශක්ති කොමිසමත් හරහා අත්පොත් තැබූ ඉන්දීය න්‍යෂ්ඨික බලශක්ති වැඩ සටහනේ එක්තරා හැරවුම් ලකුණක් සටහන් කරයි.

එවකට මදුරාසිය වූ චෙන්නායි හි දී, පැවති මාධ්‍ය සාකච්චාවක දී අගමැති ශ්‍රී නේරු, මෙසේ පවසා තිබේ.

 “අපි න්‍යෂ්ඨික ශක්තිය, සමාජයීය සුබසෙත සඳහා යොදා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වෙමු. න්‍යෂ්ඨික ප්‍රභවයන් හි අති විශාල ශක්තියක් අඩංගු වන අතර, දැවැන්ත ජල විදුලි ව්‍යාපෘතින් ඉදිකරනවාට වඩා ලාභදායී මෙන්ම, සුලභද වූ ශක්ති ප්‍රභවයක් විය හැකි  මේ ශක්තිය අප ජලවිදුලිය භාවිතා කරන්නාක් මෙන් යොදාගත හැකි නම්, එය මිනිස් වර්ගයාට මහත් වූ සෙතක් විය හැකිය.  න්‍යෂ්ඨික බලශක්තිය ප්‍රවර්ධනය පිළිබඳ අපේ උනන්දුව එයින් අත්කරගත හැකි මේ සමාජ සුභ සිද්ධිය මූලික කොට ගෙනය“

නවසිය පනස් එකේ දී, බිහාර් ප්‍රාන්තයේ ජඩුගුඩා යුරේනියම් නිධිය සොයාගනු ලැබූ අතර, අද වන විට, සීමාසහිත යුරේනියම් කෝපරේෂන් ඔෆ් ඉන්ඩියා, යුරේනියම් ආකර හයක් හා පසු සැකසුම් කම්හල් දෙකක් පවත්වාගෙන , දෙදහස් විසි දෙකේ දත්තයන්ට අනුව ඉන්දීය යුරේනියම් නිශ්පාදනය වසරකට ටොන් 600කි. ඒ අනුව ලොව යුරේනියම් නිපදවන රටවල් අතර ඉන්දියාව නවවැනි තැන සිටී.

නවසිය පනස් හතරේ දී, ට්‍රොම්බේ පරමාණුක බලශක්ති පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය (Atomic Energy Establishment of Trombay (AEET)) ඉදි කිරීම ඇරඹුනු අතර, නවසිය පනස් හතේ ජනවාරියේ එය නිල වශයෙන් විවෘත විය.

නවසිය හැටහයේ ජනවාරි 24 දා, ජිනීවා ගුවන් තොටුපලට ලඟාවෙමින් තිබූ එයා ඉන්ඩියා 101 පියාසැරියේ බොයින්ග් 707 ගුවන්යානයට, ඇල්ප්ස් කඳු වැටියේ මොන්ට් බ්ලාන්ක් කඳු මුදුන පසුකල පසු, අවරෝහණ ක්‍රියාවලිය අරඹන ලෙස ගුවන් පාලක මැදිරියෙන් උපදෙස් ලැබුණි. පසු පරීක්ෂණ වලදී සටහන්ව ඇති අයුරින් නම්, ගුවන් යානයේ දර්ශක වල දෝෂයක් හේතුවෙන්, තමන් කඳු මුදුන පසු කලා යැයි සැලකූ ගුවන් නියමුවා, යානය පහත් කල අතර, එදා ඇල්ප්ස් කඳු වැටියේ ගැටී විනාශ වූ යානය තුල සිටි එක් මගියකු වූයේ ආචාර්ය හොමි බාබා ය. මේ අනතුර සී.අයි.ඒ. කුමන්ත්‍රණයක් සේ සලකන පිරිස් ද සිටින නමුත්, එය ඉන්දීය න්‍යෂ්ඨික බලශක්ති වැඩ සටහන අකර්මණ්‍ය කරන්නට නම් සමත් වූයේ නැත. සිදුවූ ප්‍රධාන වෙනස, ට්‍රොම්බේ පරමාණුක බලශක්ති පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය, බාබා පරමාණු පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය වීමත්, හොමි බාබා ගේ දෙවැන්නා ලෙස කටයුතු කල ආචාර්ය රාජා රාමන්නා සුක්කානම අතට ගැනීමත් පමණි.

ඒ වන විටත්, බාබා පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය තුල, න්‍යෂ්ඨික ප්‍රතික්‍රියාකාරක තුනක් හා න්‍යෂ්ඨික ඉන්ධන එකලස් කිරීමේ මෙන්ම, නැවත සකස්කිරීමේ ක්‍රියාවලින් ද සක්‍රියව තිබුණි.

1955/56 - අප්සරා පර්යේෂණ ප්‍රතික්‍රියාකාරකය - [1MWth, light-water cooled and moderated swimming pool-type research reactor, using low-enriched uranium, plate-type fuel, fuel supplied by British.] මෙය සෝවියට් දේශයෙන් පිටත පිහිටවූ ආසියාවේ ප්‍රථම ක්‍රියාකාරි න්‍යෂ්ඨික ප්‍රතික්‍රියාකාරකයයි. ජපානයේ ප්‍රථම ප්‍රතික්‍රියාකාරකය ඇරඹෙන්නේ අප්සරා ක්‍රියාත්මක වී දින කිහිපයකට පසුවය. 2010 දී  අක්‍රිය කරනු ලැබූ මෙයට  ‘අප්සරා‘ යැයි නම් කෙරුණේ, ප්‍රතික්‍රියාකාරකය ගිල්වා ඇති ජල තටාකයේ දිදුලන නීලවර්ණ ආලෝකය (cherenkov radiation) දිව්‍යමය අප්සරාවන් සිහිපත් කරන්නේ යැයි ශ්‍රී නේරු කියූ බැවින් යැයි සඳහන් වෙයි.

1961 - ශර්ලිනා ශුන්‍ය ශක්ති ප්‍රතික්‍රියාකාරක ඇසුරුම - [100 W nominal, heavy water cooled and heavy water moderated, zero energy vertical tank type/thermal nuclear pile, natural uranium metal in rod elements, equipped with cadmium shutoff rods] 1983 දී අක්‍රිය කෙරුනු මෙම ප්‍රතික්‍රියාකාරකය, ප්‍රතික්‍රියාකාරක ඉන්ධන ඇසුරුම් හා ඒ හා සබැඳි දත්ත ගණනය කිරීම් සඳහා යොදා ගැණිනි.

1955/1960 - කැනඩා ඉන්දියා පර්යේෂණ ප්‍රතික්‍රියාකාරකය යූ. එස්. (CIRUS) - [40 MW(max), heavy water moderated and light water cooled, vertical tank type/thermal reactor, natural uranium fuel, supplied by Canada and US] කැනේඩියානු රජය හා ඇතිකරගත් ගිවිසුමක් මත ඉදිකෙරුනු මේ ප්‍රතික්‍රියාකාරකය සඳහා බැර ජලය සැපයුම ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් ලැබුණු බැවින්, මුලින් Canada India Reactor (CIR) ලෙස නම් වූ මෙහි අගට US කොටසත් එක්වී, CIRUS බවට පත්වූයේයි සඳහන්ය.

මේ ප්‍රතික්‍රියාකාරක අතරින්, කැනඩාවේ අනුග්‍රහයෙන් ස්ථාපනය කරන ලද CIRUS ප්‍රතික්‍රියාකාරකය, න්‍යෂ්ඨික මෙවලමක් සඳහා ප්ලූටෝනියම් නිපදවන්නට යොදා ගැනෙන බව නිරීක්ෂකයින් විසින් සඳහන් කෙරුනු නමුදු, ප්ලූටෝනියම් නිපදවීමත්, එයිටත් වඩා න්‍යෂ්ඨික මෙවලමක් හෝ පිපිරවීමක් කිරීමත් යුධමය කාර්යයක් ලෙස සැලකිය නොහැකි බවට විවිධ තර්ක ඉදිරිපත් කල හැකි වූ අතර, ඉන්දියාව, මේ නවීන බලශක්ති ප්‍රභවය අධ්‍යයනය කිරීමට හා එය තම ජනතාවගේ සුභ සිද්ධිය සඳහා යොදාගැනීමට තමන්ට ඇති අයිතිය හුවා දක්වමින්, අන්තර්ජාතික න්‍යෂ්ඨික බලය ප්‍රගුණනය නොකිරීමේ සම්මුතිය (Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT)) ට අත්සන් කිරීමෙන් වැලකී සිටියේය. මේ සම්මුතිය ඇමරිකාව, සෝවියට් දේශය  හා එක්සත් රාජධානිය න්‍යෂ්ඨික අවි දේශයන් ලෙස පිළිගත් අතර, එකඟවූ අනෙක් රටවල් න්‍යෂ්ඨික අවි නිපදවීමෙන් වැළකී සිටීමට පොරොන්දු වූහ. ඉන්දියාවේ තර්කය වූයේ මේ සම්මුතිය, න්‍යෂ්ඨික බලය යුධමය කටයුතු හා සමාජයීය කටයුතු වලට යොදාගැනීමේ වෙනස පැහැදිලිව සඳහන් නොකරන බවයි.

CIRUS ප්‍රතික්‍රියාකාරකය

එසේ නමුත්, හිරෝෂිමා නාගසාකි පරමාණුක ව්‍යසනයන්ගෙන් අවසන් වූ දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේ හෙවනැල්ල කළු වලාවක් සේ පැතිර තිබූ හා න්‍යෂ්ඨික බලවතුන් අතර සීතල යුද්ධය ලියලමින් තිබූ නවසිය හැට ගණන්වල, න්‍යෂ්ඨික බලශක්තිය සාමකාමීව යොදාගැනීමේ අරමුණින් කෙරුණු පර්යේෂණ හා න්‍යෂ්ඨික මෙවලම් අත්හදා බැලීම් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛව සිදුවෙමින් තිබුණි. බටහිර හා සෝවියට් දේශය අතර සීතල යුද්ධය උණුසුම් වෙමින් පැවති මේ කාලයේ, මේ පිපිරවීම් වලට හේතුව සාමකාමී අරමුණු සඳහා න්‍යෂ්ඨික බලය යොදාගත හැකි ක්‍රම සොයා බැලීම පමණක්ම වීමට හේතුවක් නැත.

නවසිය හැත්තෑ එකේ දී, බටහිර රටවල් තව දුරටත් උරන කරමින්, ඉන්දියාව සෝවියට් දේශය සමග මිත්‍රත්ව ගිවිසුමකට එළඹියේය. 1971 අවසානයේ බංග්ලාදේශය පාකිස්ථානයෙන් වෙන්වීමේ යුද්ධයේ දී, ඉන්දියාව බංග්ලාදේශයට සහයෝගය දුන් අතර, චීනය හා ඇමරිකාව පාකිස්ථානය හා සිටියහ. බංග්ලාදේශය නිදහස් රටක් වී, ඉන්දීය ජයග්‍රහණයකින් අවසන් වූ මේ ගැටුම ඉන්දියාව බටහිරින් තව දුරටත් කොන්වීමට හේතුවක් වූයේය.

නවසිය හැත්තෑ දෙකේ සැප්තැම්බරයේ දී, න්‍යෂ්ඨික මෙවලමක් අත්හදා බැලීමට ඉන්දිරා ගාන්ධිගේ අනුමැතිය ලැබෙන්නේ මෙවැනි පසුබිමක ය. එය බොහෝ දුරට, ලෝක බලවතුන් අතර ඉන්දීය සලකුණ තහවරු කිරීමේ උවමනාව විසින්  මෙහෙයවනු ලැබීයැයි සිතන්නට සාධක තිබේ. එසමයෙහි, මේ සම්බන්ධයෙන්  විද්‍යාඥයින් ගේ අදහස් පිළිබඳව රාජා රාමන්නා මෙසේ සඳහන් කොට තිබේ. 

“ ‘බෝම්බය‘ නොසෑදිය යුත්තේ ද යන්න කිසි දිනක අප සාකච්ඡා කලේ නැත. එය කරන්නේ කෙසේද යන්න වඩා වැදගත් විය. එය අපේ ගෞරවය හා අපේ ඉතිහාසයට සාධාරණය ඉටු කරන්නා වූවක් ලෙස අපි දුටුවෙමු.  මේ බලය පාලනය කිරීමේ ගැටළුවට අප යොමුවුනේ ඉන් කලකට පසුවය. එමෙන්ම, ඉන්දියානු විද්‍යාඥයින් ලෙස, ඒ සමයේ අප සුළුකොට තැකූ අපේ බටහිර සගයින්ට, අපටත් මෙය කළ හැකි බව පෙන්වීමේ අවශ්‍යතාවය ද තිබුණි“

හැත්තෑ හතරේ පිපිරවුණු පොක්රාන් 1 පටන්ගත් ඉන්දියානු න්‍යෂ්ඨික පිපිරවීම්, නවසිය අනූ ගණන් වලදී නැවත ඉදිරියට පැමිණියේය. මේ අතරතුර කාලය තුල ඉන්දියානු න්‍යෂ්ඨික වැඩ පිළිවෙල, න්‍යෂ්ඨික අවි හා ඒ සඳහා මිසයිල සැලසුම් කිරීම හා නිපදවීම ඉදිරියට ගෙන ගියේය. ඉන්දියානු ප්‍රිතිවි හා අග්නි මිසයිල, න්‍යෂ්ඨික අවි වලින් සන්නද්ධිතය.

ඉන්දියානු සක්‍රිය න්‍යෂ්ඨික අත්හදා බැලීමක් නැවත සිදුවන්නේ 1998 පොක්රාන් II, නැතහොත් ‘ඔපරේෂන් ශක්ති‘ තුලිනි. නවසිය අනුහතේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සමුළුවේදී, එවකට ඉන්දීය අගමැති,  ඉන්ද්‍ර කුමාර් ගුජ්රාල් ඇමරිකන් ජනපති ක්ලින්ටන් අමතා, පැවසූවක් එවකට ඉන්දියාව න්‍යෂ්ඨික බල ශක්තිය හා අවි පිළිබඳව දැක්වූ ආකල්පය පැහැදිලි කරයි. 

“මම ජනාධිපති ක්ලින්ටන්ට පැවසුවා, මගේ තෙවෙනි ඇසට, ආරක්ෂක මණ්ඩල කාර්යාලයේ දොර මත ‘ඇතුළුවීම ආර්ථික බලවතුන් හා න්‍යෂ්ඨික අවි දරන්නන්ට පමණකි‘ යි සඳහන් පුංචි දැන්වීමක් පෙනෙනවා කියා. ඒ වගේම, ආර්ථික ධනවතකු වීම ඉතාමත් අසීරු බව....‘

නවසිය අනූ අටේ න්‍යෂ්ඨික අවි පිපිරුම සංවිධානය වන්නේ ආචාර් අබ්දුල් කාලාම් සහ ආචාර්ය රාජගෝපාල් චිදම්බරම් ගේ නායකත්වය යටතේය. මෙම පිපිරවීමට න්‍යෂ්ඨික මෙවලම් හයක් අඩංගු වී තිබිණි. ඒවා මීටර 150 සිට 200 පමණ ගැඹුරු පතල් ලිං (shafts) පතුලත රඳවා වසා පුපුරවන ලදී. එක් එක් පතල් ලිඳට අනුරූප නම් ද ලබාදී තිබුණි.

THE SHAKTI TEST DEVICES

SHAKTI 1 - Two stage thermonuclear device with fusion boosted primary intended for missile warhead; test design yield 45 kt, with a 200 kt deployed yield
SHAFT CODE - White House

SHAKTI II - Lightweight pure fission tactical bomb/missile warhead, 12 kt design yield
  SHAFT CODE - Taj Mahal

SHAKTI III - Fission experimental device, reportedly made with reactor-grade plutonium. Probably a fusion boosted design without the fusion fuel, 0.3 kt design yield.
  SHAFT CODE - Kumbhkaran

SHAKTI IV - 0.5 kt experimental device
  SHAFT CODE - NT1

SHAKTI V - 0.2 kt experimental device
  SHAFT CODE - NT2

SHAKTI VI - Not fired.
 SHAFT CODE - NT3


1998 මැයි එකොලොස් වෙනි සඳුදා මේ දෙවන පොක්රාන් පිපිරවීම ගැන නිකුත්වූ ප්‍රථම නිවේදනය මෙසේ විය.

“On Monday, 11 May 1998, at 10:13:44.2 UCT (+/-0.32 sec; 6:13:44.2 a.m. EDT; 3:43:44.2 p.m. local) as measured by international seismic monitors, India declared itself a full fledged nuclear armed state. This was accomplished by the detonation of a thermonuclear weapon design, one of three nuclear devices with kiloton-range yields detonated simultaneously under the surface of the Thar desert of Rajasthan near the Indo-Pakistani border.“ 

එයින් ටික වේලාවකට පසු ඉන්දියානු අගමැති අටල් බෙහාරි වජ්පේයී කඩිනමින් කැඳවූ මාධ්‍ය සමුළුවක් අමතා:

“මට දැනුම් දීමක් කරන්නට තිබෙනවා. අද හවස 3:45ට, ඉන්දියාව රාජස්තාන් ප්‍රාන්තයේ පොක්රාන් පරිශ්‍රයේදී බිම්ගත න්‍යෂ්ඨික පරීක්ෂණ තුනක් සිදුකලා. මේවා 1974 මැයි මාසයේදී කරන ලද පරීක්ෂණ මෙන්ම, සීමාකරන ලද (contained) පිපිරුම්ය“



අගමැති ප්‍රධාන ලේකම්, බ්රාජෙස් මිෂ්රා, “මේ පිපිරවීම් මගින් ඉන්දියාව තම න්‍යෂ්ඨික යුද අවි හැකියාව තහවරු කර ඇතැ“ යි පැවසූ අතර, දින දෙකකට පසු මැයි 13 දා අවසාන න්‍යෂ්ඨික මෙවලම් යුගලය ද පිපිරවීමෙන් පසු, මේ පරීක්ෂණ මාලාව සම්පූර්ණ යැයි නිවේදනය කෙරිණි.

මෙම ඓතිහාසික දිනය පිළිබඳව ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්ඩියා පුවත් පත 2018 දී පලකල පුවතක සිරස්තලය මෙසේ කියයි.




2023 වනවිට ඉන්දියාව සතුව ඇති, විදුලි ජනනය සඳහා යොදා ගනු ලබන, ක්‍රියාත්මක න්‍යෂ්ඨික ප්‍රතික්‍රියාකාරක ගණන විසි දෙකකි. දැනට ඉදිකෙරෙමින් පවතින ප්‍රතික්‍රියාකාරක ගණන අටකි. න්‍යෂ්ඨික විදුලි ජනනය මුළු විදුලි ඉල්ලුමෙන් 3% පමණ වේයැයි සැලකේ. ඉන්දියාවේ ඉලක්කය 2047 වනවිට මෙම ප්‍රතිශතය 9% ක් දක්වා ඉහල නංවා ගැනීමටය.










ඇසුරු කල ලිපි සබැඳි:
https://digitalcollections.wesleyan.edu/_flysystem/fedora/2023-03/24099-Original%20File.pdf

https://centaur.reading.ac.uk/92843/3/21Sep2020npr_npt_ratification_paper_revision.pdf

https://www.nci.org/06nci/04/CIRUS%20Reactors%20Role%20in%20a%20US-India%20Nuclear.htm

https://www.ccnr.org/sunset1.html

https://ahf.nuclearmuseum.org/ahf/history/indian-nuclear-program/

https://nuclearweaponarchive.org/index.html



Continue Reading...

Thursday, February 8, 2024

ජරාව නිසා ජරාවට යාම






අද තත්වය කොහොම කෙලෙසද කියා හරියාකාර අදහසක් නැතත්, මා දන්නා කියන කාලයේ වෙන්නප්පුව පොලිසියට පත්වීමක් ලැබීම එක්තරා අන්දමක ලොතරැයි දිනුමක් සේ සැලකුණු බව මතකය. මෙයට ප්‍රධාන හේතුවක් වූයේ වෙන්නප්පුව නයිනමඩම දන්කොටුව ආදී ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව ක්‍රියාත්මක වූ මධ්‍යසාර නිපදවීමේ සුළු කර්මාන්ත ශාලාය. හැට ගණන් වලදී සීනි හා රටඉඳි මූලික අමුද්‍රව්‍ය ලෙස යොදාගත් මේ කර්මාන්තය, හැත්තෑ ගණන්වල සීනි හිඟ වී, පැණි හකුරු හදන්නට ඕනෑම කෙනෙකුට ගෙවත්තේ පොල් ගස් ටික මැද ගන්නට බලපත්‍ර නිකුත් කල කාලය වෙද්දී, ඉතා පිරිසිදු පොල් අරක්කු නිපදවන තරමට දියුණු වී තිබුණු අතර, මා දන්නා පමණින්, ගෝඩා බැරල් එකට යූරියා ටිකකුත් එක්කර නයිට්‍රජන් ප්‍රමාණය වැඩි කිරීමෙන් වැඩි අරක්කු අස්වැන්නක් ලබා ගන්නට පුළුවන් බවත් සොයාගනු ලැබූවේ මේ කාළයේ ය.

මෙවැනි කර්මාන්ත, ඒ සා දියුණු මට්ටමින්, හැට ගණන් වල නම්, ගිං ඔය පාළම අයිනේ ලොරියෙන් බාන සීනි මුට්ටා, ඔරුවේ පටවාගෙන දූපත්වල වඩි පොලවලට ගෙනියන මට්ටමෙනුත්, හැත්තෑ ගණන් වනවිට, ටැංකි දෙකක් සවිකර මොඩිෆයි කල අධිවේගී මෝටර් රථවලින් කොළඹට ප්‍රවාහනය කරන්නාවූ මට්ටමෙනුත්, පවත්වාගෙන යාමට නම් අනිවාර්යයෙන් රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබිය යුතුමය. අගමැතිලා, ඇමතිලා, ජනාධිපතිලා ඔය කොයි කවුරු හිටියත්, රාජ්‍ය තන්ත්‍රයේ කරත්ත රෝදය හරියටම කැරකුණේ, ගමේ පොලිසියේ කට්ටිය අතිනි. ඒවාට හරියාකාරව තෙල් දමා සාත්තුකර සනීපෙන් තියා ගැනීම, අරක්කු මුදලාලිලා විසින් කල යුතු වූ අත්‍යවශ්‍ය කාර්යයක් වෙයි. සීයට සීයක් සනාථකර ඔප්පු කරන්නට බැරි වුනත්, අපේ පැත්තේ අරක්කු නිශ්පාදන හා ප්‍රවාහන කර්මාන්ත වලට පවා, මූල්‍ය දායකත්වය සැපයූ පොලිස් රාළහාමිලා හිටි බව රහසක්ම නොවේ. ඒ කාලේ පොලිසියට එන තරමක උසස් නිලයක් දරන කෙනෙක්, අවුරුද්දකින් හමාරකින්, ඉඩමක් අරගෙන ගෙයක් හැදීමත්, හන්දියේ හයර් කරන්නට වාහනයක් දැමීමත් වගේ දේවල් කාටවත් අමුතු දේවල් නොවීය.

මේ චක්‍රයේ, මධ්‍යලක්ෂයට චුට්ටක් උඩින් පලාතේ මන්ත්‍රීතුමාත්, එයා වටේ ඉන්නා, එයාගේ ජයග්‍රහණයට විය හියදම් දැරූ අයත් සිටීම, අනිවාර්යය. පොලිසියේ අවැඩක්, නිවැරදි කරගන්නට, පැමිණිල්ල යන්නේ එතැනට බැවින්, ගමේ නීතිය නිර්ණය වන සුප්‍රිම් උසාවිය මන්ත්‍රි තුමාගේ ගෙදරය කීමත් වැරදි නැත. මේ ලොකු ලොකු ගෙවල්වලත් ලංකාවේ අනිත් ගෙවල්වල වගේම, කුස්සියෙන් ඇතුළු වී බවලත් ඇත්තන් හා සාකච්ඡා කිරීම, නැති බැරි අයට නම් ඉතාමත් ඵලදායී මාර්ගය වෙයි.

අපේ පැත්තේ, අරක්කු පෙරීල්ල පාලනය කරන්නට, කාලයක් හලාවත සිට ක්‍රියාත්මක වූ කඩා පනින පොලිස් ස්කොඩ් එකක් ද හිටි නමුත්, එයාලාට වඩි තිප්පලවල් පෙන්නන්නට යන්නේත් බොහෝවිට වෙන්නප්පුව පොලිසියේම ජීප් එක බැවින්, හෝන් සද්දෙන් සංඥාව දී, කඩා පනින්නට පෙර කැලෑ පනින සිස්ටම් එකකුත් ක්‍රියාත්මක වූ අතර, මේ හැම දේම වෙනුවෙන්, පොලිසියට ගෙවන බද්ද මාස් පතා එකතු කිරීමට එක් එක් පැතිවලට පත්කල අයකැමි නිලධාරිනුත් සිටියෝ ය.

යන්තමට මතක එවැනි එක සිද්ධියක, ආදායම් බදු නිලධාරි වැඩේ කර තිබුණේ විශ්‍රාම ගිය පරණ රාළහාමි කෙනෙකි. එයා බයිසිකලෙන් 'රාජකාරියට' යන අතරේ නයිනමඩමේ හණතොටුපල හන්දිය කිට්ටුව හදිසි අනතුරකින් කාලක්‍රියා කල අතර, මියගිය කෙනා අඳුනා ගන්නට හොයා බැළූ සාක්කුවල තිබුණ ලියුං කියුං අතර, ජෙමයියාගේ පිටිකිරි ටින් දෙකයි, ස්ටීවන් ගේ ටින්කිරි හතරයි ආදි වශයෙන් ලියූ 'කලෙක්ෂන් ලිස්ට්' එකක් තිබීම ගැන ගමේ ගොඩේ රොයිටර් වාර්තාවල නොපමාවම සටහන් විය.

මේ කියන හැත්තෑ ගණන්වල දී, මේ කාර්යාවලියට තවත් අළුත් භාණ්ඩ කොටසක් එක්වී තිබුණේ ය. ආනයන පාලනය තදින්ම කෙරුණු මේ කාල‍‍යේ, රට බඩු වලට අමුතු ඉල්ලීමක් ඇතිවී තිබුණි. වඩාත් ප්‍රචලිත රටබඩු අතර, බ්ලැක් ඇන්ඩ් වයිට් හා ජොනී වෝකර් ද, ට්‍රාන්සිස්ටර් රේඩියෝ හා කැසට් ඩෙක් ද, බෙනාරිස් සාරි හා රට ටී ෂර්ට් ආදියද ප්‍රධාන තැනක් ගෙන තිබුණු අතර, එයිට අමතර නොයෙක් ආහාර ද්‍රව්‍ය ද ‍ඉතා සාර්ථක අන්දමින් ආනයන කිරීම සඳහා දේශීය ආනයන මාර්ග ඇතිවී තිබුණි. මුලින් මුලින් උතුරේ, විශේෂයෙන් වැල්වැටිතුරේ වෙරළ හරහා ‍ඉන්දි‍යාවෙන් පැමිණි මේවා, මාළු ලොරි හරහා, අපේ පැතිවලට පැමිණි අතර, මේ ව්‍යාපාර සිඝ්‍රයෙන් සංවර්ධනය වී, හැඳල වත්තල මීගමුව ආදී ප්‍රදේශ හරහා මෙන්ම, වෙන්නප්පුව වෙරළ තීරයටත් කෙලින්ම රට බඩු ගොඩබාන ආර්ථික සංවර්ධනයක් උදාවීම නොවැලැක්විය හැකි කාරණයක් වූයේ ය.

හැත්තෑවේ ආණ්ඩුවේ වෙන්නප්පුව ආසනය නියෝජනය කල අගුස්තීනු ෆොන්සේකා මැතිතුමා, නියෝජ්‍ය ධිවර ඇමති වූ හෙයින්, ඒ සමය වෙන්නප්පු-නයිනමඩම මුහුදු තීරයේ නව ධීවර ප්‍රබෝධයක් ඇති වූ කාලයකි.  අපි පැටව් කාලයේ රුවල බැඳලා තෙප්පමෙන් මුහුදු ගිය අපේ පැත්තේ වැල්ලේ ජනතාව, හැට ගණන් අග බාගය, හැත්තෑව වෙනවිට, තෙප්පම පස්ස කෙළවරට ජොන්සන් අවුට්බෝඩ් මෝටරය අවුණා මුහුදු යන ධීවරයින් වී සිටියෝය.

ඉතින්, මේ හැත්තෑවේ නව ධීවර ප්‍රබෝධයේ එක්තරා විදිහක සන්ධිස්ථානයක් වූයේ, රෑ පානේ මූහුදට පැදලා, උදේ දවාලේ මාළු අරන් වැල්ලට එන දෛනික ධීවරයින්ට අමතරව, අඩි පනහේ හැටේ බහුදින ධීවර යාත්‍රා කර්මාන්තයත් අපේ පැත්තට සේන්දු වීමයි. එසේ වුනත් මේ බර වාහන අපේ වැල්ලට ගෙනෙන්නට සුදුසු ගැඹුරු වරායක් නොමැති වීමෙන් වූයේ, ඒවා මීගමු වරායේ ගාල්කර, අපේ කට්ටියක් මීගමු ගිහින් මුහුදු යෑමේ අළුත් ක්‍රමයක් ඇතිවීම බව මතකය. හැත්තෑ ගණන්වල ඒ අඩුව මකන්නට, ගිං ඔය මුහුදට වැටෙන ‌නයිනාමඩමේ වෙල්ලමංකරේ අළුත් ධීවර වරායක් හදන්නට, මැතිණිය ඇවිත් මුල්ගල් තියා, දියකඩනයක් හැදුවත්, ඒ බාධකයට ඔරොප්පු වූ මහ මුහුද, එයින් උතුරු පැත්තේ වැල්ල කාගෙන ‌ගොඩ ගලන්නට උත්සාහ කිරීම හින්දා, ඒ ව්‍යාපෘතිය යම් විදිහකට ලොප් වී තිබී, දැන් අවුරුදු හතලිහකට විතර පස්සේ, වෙල්ලමංකර වරාය ඉදිවී තියෙයි.











කතාව සයිඩ්ලයින් වුනත්, නිව්ස් එක සටහන් කර තැබීම වැදගත් එකක් යැයි හිතමි. 

ඉතින්, බහුදින යාත්‍රා අපේ පැත්තටත් නෑකම් කියන්නට පටන්ගත් ඔය කාලයේ, මේ අළුත් යාන වාහන වලින් මාළුම විතරක් නොව, බෙනාරිස් සාරි, බ්ලැක් ඇන්ඩ් වයිට් විස්කි, සෝනි කැසට් ඩෙක්, ආදී සුඛෝප‌භෝගී භාණ්ඩ ද ප්‍රවාහනය කරන්නට පුළුවන් බව කාට හෝ මතක් වී තිබුණි. බහුදින ධීවර යාත්‍රාවක් කියන්නේත්, කරදිය වළල්ල පැනලා එහා පැත්තටම යන්නට පුළුවන් නැවක්ම තමාය. එහාට නොගියත්, එහෙන් එන යාත්‍රා එක්ක මූද මැද්දේ දී ඇයි හොඳයි කියන එකත් ඒකේ හැකියාවකි. පරහකට තිබුණේ වරාය තිබුණේ මීගමුවේ හින්දා, අපේ වැල්ලට බඩු ගොඩ බානවා නම්, දියඹේ බෝට්ටුව නැංගුරම් දාලා, තෙප්පම් වලින් ටික ටික ගොඩට ප්‍රවාහනය කරන්නට සිදුවී තිබීමය.

මුුහුදට බය නැති වැල්ලේ ඈයින්ට ඔව්වා ඒ හැටි අභියෝග නොවෙයි. ඉතින් මේ ප්‍රසිද්ධ රහස එහෙන් මෙහෙන් කනින් කොනින් හා, බෝතල රේඩියෝ සාරි ආදියේත් එතී හුවමාරු වෙන කාලයේ වෙන්නප්පුව පොලිසියට අළුත්ම අළුත් ඉන්ස්පැක්ටර් මහත්තයෙක් පත්වී ආයේය.

සහ සුද්දෙන් නොදන්නා නමුත්, ඒ කාලේ අද කාලේ වගේ පොලිසිවල ඕ.අයි.සී. පත්කරන්නට ඇත්තේ, පලාතේ මන්ත්‍රී, ඇමතිලා ගේ නිර්දේශ මත වෙන්නට බැරියැයි සිතෙයි. මොකද මේ අළුත් ඉස්පැට්ටර් මහත්තයා, වැඩිපුර ගැවසුනේ, කලින් යූ ඇන්ඩ් පී ආණ්ඩුවේ වෙළඳ හා වාණිජ ආමත්‍යවරයාව සිට හැත්තෑවේ පැරදිලා ගෙදර ඇවිල්ලා හිටි නයිනාමඩමේ හියු මහත්තයලාගේ ගෙවල් පැත්තේ වීමය. ඒකට එක හේතුවක් වූයේ යම් විදිහක නෑදෑකමක්ය කියාත් කියවෙනවා මතකය. ‌වෙන්නප්පුවේ ප්‍රාදේශීය පොලිස් ලොක්කා, මෙවැනි දේශපාලනික සම්බන්ධකම් පැවැත්වීම, එවකට ආණ්ඩු පක්ෂයේ දේශීය නියෝජිත පිරිසට ඒ හැටිම දිරවූ කාරණයක් නොවුනත්, විශේෂිත විරුද්ධතාවයක් පෙනෙන්නට නොතිබුණායි මගේ මතකයයි.

මෙසේ ටික දවසක් ගතවෙද්දී, අලුත් ඉන්ස්පැක්ටර් මහත්තයා, හෙමින් හෙමින් එයාගේ යුක්තිය මෙහෙයුම ආරම්භ කරන්නට පටන් ගත්තේය. හිතාගන්නට පුළුවන් විදිහට, හැලි අරක්කු ‌නිශ්පාදනාගාර එක දෙකක් සුද්ධ කිරීමෙන් මේ වැඩ පටන් ගත්තේ මුත්, එයිට වඩා නවීන විදිහට සිද්ධ වෙන, විදෙස් නිෂ්පාදන ආනයනය කිරීමේ ව්‍යාපාරය කෙරෙහි එයාගේ අවධානය යොමුවන්නට වැඩිකල් ගියේ නැත.

මේ අවධානයේ උච්චස්ථානය වූයේ එක්තරා පාන්දර යාමයක, දියඹේ නැංගුරම්ලාපු බහුදින යාත්‍රාවකින් බහාලුම් ගොඩබිමට ‌රැගෙන එමින් සිටි බෝට්ටුවකට පොලිස් පන්දමක එළිය වැටීමය. පහුවදා එළිවෙන්නට කලින් මේ වැටලීමේ වගතුග සියල්ල පලාතේ හැමෙකාම හොරෙන් හොරෙන් මෙන්ම, ප්‍රසිද්ධියේ ද කියන කරන ප්‍රවෘත්තිය වූයේය. අලුත් ඉන්ස්පැට්ටර් මහත්තයා, මේ වැඩෙන් පස්සේ එක්තරා විදිහක වැඩ කාරයෙක් වූවා මෙන්ම, බලයලත් පාර් ශවයක බල නහරයක් මිරිකාපු කෙනෙක්ද වූයේය. 

එසේ වුනත්, එතුමාට තකහනියේ ස්ථාන මාරුවක් ආවේ නැත. විනය පරීක්ෂණයක් ආවේ නැත. රිටන් එක ලැබුණේ ඒ කාලේ බොහෝ තැන්වල ක්‍රියාත්මක වූ ක්ලැසික් පිළිවෙලට ය.

එක්තරා සවස් වරුවක, ඉන්ස්පැට්ටර් මහත්තයාගේ නිවසම ඇවිත්, බෝතලයක් දෙපැත්තේ වාඩිවී ගණුදෙනුවක් කතාකල බෝට්ටු මුදලාලි කෙනෙක්, බෑග් එකෙන් අරන් ගාස්තුව හුවමාරු කරනවාත් සමගම, එතැනට, පිස්තෝලය කරකවාගෙන ඉයන් වික්‍රමනායකම කඩා පැන්නේ ය. එයා හැත්තෑවේ ආණ්ඩුවේ ‌අල්ලස් කොමසාරිස් ය. ෆීලික්ස් ඩයස් බණ්ඩාරනායකගේ කොන්තරත් කාරයාය. අවසානයේ විතැන් වී, ගාමිණී ෆොන්සේකාගේ සාගරයක් මැද බයිස්කෝප් එකේ, තම චරිතය තමුන්ම රඟපෑවා වුව ද, එතුමා ඇල්ලූ බොහෝ අල්ලස් අපරාධ, සාගරය මැද මොළදණ්ඩ ඇල්ලුවා මෙන්ම, ආණ්ඩුවේ කොන්තරත්ම විය.

මම දන්නා තරමින් අර ඉන්ස්පැට්ටර් මහත්තයා නම්, අහිංසකයෙක්ම නොවේ. සීන් එක එක පෙළගස්සා බැළුවාම, අර වැල්ලේ බෝට්ටු සංහාරය, 'යුක්තිය' මෙහෙයුමක්ම නොව තමුන්ගේ සාක්කුවේ ඉඩකඩ නොපිරුණු හින්දාම කෙරුවාය හිතෙන්නටත් සාධක තිබේ. මම දන්නා තරමින් රස්සාවෙන් දොට්ට වැටුනු ඒ මහත්තයාට, හැත්තෑ හතේ ජේ. ආර්. ආණ්ඩුවෙන්වත් ආයේ යූනිෆෝම් අඳින්නට අවස්ථාවක් ලැබුණේ නැත.


Continue Reading...

Wednesday, January 31, 2024

ත්‍රස්තවාදී ත්‍රස්තවිරෝධි පනත

  


රටේ මිනිස්සු පාරට බහින එක පෙලපාලි යන එක නවත්තන්නට පොලිසිය වනන සුද්දාගේ කාලේ පොලිස් ආඥා පණත ඉතාමත් දුර්වල එක්ස්කියුස් එකක් වී ඇති නිසා, බල්ලන් මරණ අළුත් පොල්ලක අවශ්‍යතාවය ඉතා තදින්, සද්ගුණවත් සාරධර්මාහිදාන පාලක පරම්පරාවන්ට දැනෙන්නට පටන් ගෙන තිබේ.

තරිඳු ඩබල ගේ මේ කතාබහ අහාන ඉද්දී අසූඅටේ නවයේ දවසකට මතකය ඇදී ගියේය. ඒ කාලේ අපේ ධර්මචක්‍රාධිපති ජයවඩ්ඩනයන්, පුතාණන්ගේ පියාණන්ට පුටුව බාරදුන්නු අළුතය. උතුරේ එල්ටීටීයත් දකුණේ ජේවීපීයත් අවි අමෝරා සිටි, එහෙයින්ම, පීටීඒය බයිබලය වූ කාලයකි.

මට මතක එවක ආණ්ඩුවේ නීති කකුල වූත් අසා ඇති පරිද්දෙන් පීටීඒයට වින්නඹුකම කලාවූත්, ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ගුවන්විදුලියෙන් කල ප්‍රකාශයකි. එදා, ඇමනස්ටි ඉන්ටර්නැෂනල් එක, ලංකාවේ මානව විරෝධී වැඩ ගැන කතාබහ කිරීමගැන ඇතු-ලත්-මුදලි මයාට මල පැනලා තිබුණේය.

එහේ මෙහේ කට වාචාල කතා නොකියා මෙහේ ඇවිත් පුළුවන්නම් සිරි ලංකා උසාවියක සිරිලංකා ආණ්ඩුවට විරුද්ධව නඩු පවරන්නැයි එතුමා ඇමනස්ටියට අභියෝග කළේය.

වීඩියෝව බලන්න. තරිඳුලාගේ කතාබහ ගැන හිතන්න.



Continue Reading...

Monday, January 29, 2024

ශාන්ත ශාන්....!

 






මේක නම් මෙතන අවුණන්නේ ඇවිණිය යුතුය කියාම හිතෙන නිසාය. අපේ රට ගැන සිය දහස් ගණනින් අය ලියන යූබට සටහන් තියන යුගයක, චුට්ටක් විතර සංස්කෘතිය හරියාකාරව පෙන්නන්නට උත්සාහ කරන 'සන්නා' ගේ බට සටහන් මා අගය කරන බවත් ලියා තියන්නට උවමනාය.

පලමු වීඩියෝ වේ, සඳහන් වන හින්දාම, කුතුහලය අවුස්සාගෙන අමාරුවේ ‌වැටෙන්නට පුළුවන් අයගේ දැනුවත් වීම සඳහා දෙවෙනි වීඩියෝ සබැඳිය අවුණා තිබේ.


උඩම පින්තූරේ ශාන්පුතා ගේ විසබීජේ වීඩියෝවෙන් උස්සන ලද්දකි.











Continue Reading...

Tuesday, January 16, 2024

සත් පියුම්

 


ලුම්බිණියේ සිදුහත් කුමරුන් උපන් විගස සත් පියුම් මතින් පා නගා වැඩියා ද නැද්දැයි කුකුසක් සිත ඇති කරගන්නෙක් වේ නම්, ඒ අම්මෙකුගේ සිතිවිලි විමසිලි සිතින් විමසා දැන හැඳිනුවෙක් නොවේ යැයි මට සිතෙයි.

සිය දූ දරුවන් පා තබන හැම තැන, පියුම් පිපෙනවා දකින, පියුම් පුබුදුවන්නටම සිතන පතන අම්මලා දැන හැඳිනීමද ජීවිතයේ මහඟු සම්පතක්ම වෙයි.

අපේ ලොකු පුතා, දැනමුතු වී, විශ්ව විද්‍යාල පිවිසුමට සැරසෙන කාලයේ එයාගේ අම්මාගේ හැඟුම් සිතිවිලි දැන හැඳිනූ නිසාම ලියවුනු ඉහත වචන පෙල, එයින් හත් අට වසරකට පසුව, පූජ්‍ය බිබිලාදෙණියේ මහානාම හිමියන්ගේ ගී තනුවට ගැලපෙන්නට සකසැවී, ගීතයක් වී ගැයුනේ ද ඒ අම්මාගේ මුවින්මය.

පහත සබැඳිය ඒ ගැයුමටය.






ඒ කාල වකවානුවේම, දර්ශන වික්‍රමතුංගයන් අතින් තනු නිමැවී සංගීතවත් වුනු ඇගේ අනිත් ගැයුමුත් එකතු කෙරුනු ගී එකතුව 'සත් පියුම්' වූයේ ද එහෙයින්මය.

මානෙල්ගේ ගී එකතුවට සබැඳිය:
සත්පියුම් ගී එකතුව

Continue Reading...

Friday, January 5, 2024

හුම්මානය



පෙනෙන තෙක් මානයට ඈතින්
අහස ඇවිදින් පහතට
මුහුදු වතුරට ගෑවෙන
සක්වල ගලට එපිටින්

උදේ හවසට ගිනි දැලින් දැල්වී
දේදුන්නෙ පාට කැලතෙන
ඉසව්වේ මෝදුවෙන
නා නා වර්ණ සියුමැලි
සුසිනිඳු කුසුම් සුවඳැති

එකතු කරගෙන දෝතට
තුරුළු කරගෙන ලමැදට
සඟවාන නොපෙනෙන්න
රහසින්ම සිපගන්න

නග නගා විත් සරැලි මැසිවිලි
දණ නවා සීරුවට වෙරලස
අතුරලා වැලි තලාවක
පුබුදුවන මල් මල් ලතාවක
බලන හැඩ වැඩ
නිමේෂය ගැන 
දරා සිත සිතිවිලි

හිස නගා අහසට
ගත නවා ගැඹුරට
අත යොමා අහුලා
සුසුදු බෙලිකටු
සයුරු පතුලත

දුව දුවා ආවත් වෙරළස
ගල් කුළක බිම්ගෙයක සැඟවෙන
වෙරළ විසිරී
පලසක්ව ඇතිරී
මල් පිපෙන
වරම් නැති
වෙස්සන්තරය මුමුණන
මුහුදු රළ

මිහිකතගෙ ගිනිගැනුනු හදවත
දියව වැගිරුනු රුහිරු වියැලී
ජනිත වූ ආග්නේය පාෂාණ
ඇතිරුණු මළුව සලපතල
සිඳ බිඳ කීතු කීතු කර
පිපිරවිය නොහැක්කෙන්
ගිරි බෙයද අතරින්
හිරව තෙරපී වැර නගා රිංගා

නැගී අහසට
බිඳු බිඳුව විසුරයි
කරිජ්ජ දිය මල් පොකුර
පෙති පෙති කඩා කුඩු කර
නොහැකියෙන් ගැයුමට
සොඳුරු ගී පද බැඳ
හූම් ගා... හූම් ගා...
මොරදේය හුම්මානය

ජනවාරි, 5, 2024

Continue Reading...

Tuesday, January 2, 2024

වංකගිරියේ වැල් පාලම බැන්ද ජෝජි අබශ්විල්ලි....






මේ වචන ටික අවුණන්නේ, වෙන කිසිවක් නිසා නොව, කාරිගෙ චැනල් එකේ එකතු වී තියෙන වීඩියෝ කතා ටික කවුරු කවුරුත්, විශේෂයෙන්ම මේ කාලයේ ඡන්ද ලැයිස්තුවක නම තියන කවුරු කවුරුත් අසා නරඹා තියෙන්නට ඕනෑය කියා හිතෙන නිසාය. ඉන් එක වීඩියෝවක දිගුවක් පහත අවුණා තිබෙයි.

1948 ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයේ ‌ස්වයං පාලන උරුමය ඇති ඩොමීනියන් ‌තත්වය ලබාගැනීමෙන් පසු, 1952, 1956, 1960 (මාර්තු), 1960 (ජුලි), ආදී මහ මැතිවරණ වලින් පසුව 1965 පත්වූ ඩඩ්ලිගේ හත්හවුල් ආණ්ඩුව, 1970 දක්වා නොවැටී සිට, ප්‍රථම පංච වර්ෂ පූර්ණ ආණ්ඩුව ලෙස අභිෂේක ලබන්නේ ය.

නවසිය හැත්තෑව, සිය සැමියා නොමරා මැරූ ඇන්. ඇම්. ලා, කොල්වින් ලා හා පීටර් කේනමන්ලා සමග එකතුව තුන්හවුල් සංධානයකින් ඡන්දයට ආ, මැතිණිය ගේ නිල් රතු රතු ආණ්ඩුවේ වසරයි. ඩඩ්ලි ආණ්ඩුවේ මුදල් ඇමති වූ, යැංකි ඩිකී නොහොත්, ජුනියස් රිචඩ් ජයවර්ධන කල කූපන් පොතට දුන් හාල් සේරු දෙකින් එකක් කපා, අනිත් එක නොමිලේම දීම, නිදහසේ පියාගේ පුතාට බත් දුන් පියා වෙන්නට ඉඩ කඩ සැලසුවත්,  හැත්තෑවේ මැතිණිගේ තුන් හවුලේ ජයග්‍රහණයට ප්‍රධාන හේතු ප්‍රත්‍යයක් ද වූයේය.

හැත්තෑ හත වෙනවිට 'හාල් නැතුව බත් කඤ්ඤං' වූ, 'අපේ මැතිණි ලඟ එනවා, හාල් සේරු දෙක දෙනවා' වූ සටන් පාඨය හැත්තෑවේ ඡන්දයේ පෙරමුණට ආයේ එහෙයිනි. සේනානායක, ජයවර්ධන සටන් ඉතිහාසය, පනස් හයේ ආර්. ජී., ජේ. ආර්. කැළණි ඡන්ද සටනේදීත් කරළියට ඇවිත් තිබුණු මුත්, ඒක එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායකත්ව සටනකට පෙරළෙන්නේ, හැත්තෑවේ ආසන දාහතේ පරාජයට පසුවය. ශ්‍රීලනිප සමග එහෙම නෝන්ඩි වීම, පනස් හයේ අටට බැස්ස එක්සත් ජාතික පක්ෂයට අලුත්ම දෙයක් නොවුණත්, පිය උරුමයෙන් ඔටුන්න හිමි වූ, ඩඩ්ලිගේ පුටුවට ඉව අල්ලමින් සිටි ‌‌ජේ. ආර්. ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමට එය පක්ෂය තුල අළුත් කැරැල්ලක් ගැසීමේ අවස්ථාවක් වූයේය.

උන්ගේ නෑදෑයින්ගේ පක්ෂය වූ යූ.ඇන්.පී ය, ‌බෝතලේ වලව්වෙන් එළියට ඇවිත්, සේනානායකලා හලා ජයවර්ධනලාගේ හිස මත පැළඳෙන්නේ ඇත්තටම 1973 දී ඩඩ්ලි සේනානායක ගේ අභාවයත් සමගය. ඒ වන විට පක්ෂ නායකත්වය සඳහා ‌කෙහෙවලු පටලවා ගන්නට තරම් විරසකව සිටිය ද, ජේ.ආර්., ඩී. එස් ගේ අභාවයෙන් පසු තම මිත්‍රයා වූ ඩඩ්ලිට රටේ අගමැතිකම හිමිකර දීමට කටයුතු කල ප්‍රධාන පුද්ගලයෙක් වූයේය.

හැත්තෑවේ බලයට පත්වී, හැත්තෑ එකේ, කැරැල්ල පසුකර, හැත්තෑ දෙකේ දී, එවකට සිලෝන් වූ මේ කඳුළු බිංදුව, සිරි ලංකා සමාජවාදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවා දී ජන රජයැයි නම්කර, බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයෙන් දික්කසාද කරවූ සිරිලංකා, සමසමාජ, කොමියුනිස්ට් තුන් හවුලට, හැත්තෑ පහ කිට්ටු වෙද්දී, ආණ්ඩුවේ ධූර කාලය ගණන් කර ගැනීමේ විචිකිච්ඡාවක් ඇතිවූ අතර, හැත්තෑ දෙකේ සිට පහක් ගැන, හැත්තෑ හතේ දී මහ මැතිවරණය තියන්නට බලය ඇත්තන් තීරණය කල අතර, හැත්තෑ පහ වන විට ලසසපය, තුන් හවුල් බුලත් හපයෙන් ගැලවී වැටුණත්, හැත්තෑ හයේ දී, කොළඹ පාරවල් සෝදා සුවඳ පැන් ඉස, තිඹිරිගස්යාය‌ේ සමිට් ෆ්ලැට් හදලා, අහල පහල රට රටවල නොබැඳි නායක කාරකාරාදීන් වැඩමවා පැවැත්වූ නොබැඳි සමුළුව පවත්වන්නටත් සිරිමාවෝ රජයට ආයුෂ තිබිණ. 

ඒ සමුළුවට ආපු අය ගෙන් කඩවසම්ම පිරිමියා වූයේ ලිබියාවේ ගඩාපි ය. මතක හිටිය තව එක්කෙනෙක් වූයේ ඔළුවේ බාල්දියක් නවලා රෙද්දකින් වහලා වගේ තොප්පියක් දාලා, නත්තල් සීයා රැවුළක් එක්ක හිටි සයිප්‍රසයේ පළමු ජනපති, අගරදගුරු මකාරියෝස් ය....!

මේ සියළු සංදර්ශන වලට පස්සේ, ආපු, හැත්තෑ හතේ ඡන්දය, අමුතු ඇටේ, සුළුතර, මහතර හා අතරමැදිතර ෆුට්බෝඩ් ධනපති අයියලා, අක්කලා, අංකල්ලා, ඇන්ටිලා ආදී සියළු හැත්ත බුරුත්තම තම දිව්‍යමය ගැලවුම් කරුවා වූ ජෝර්ජි අබශ්විල්ලි වටා එක් රොක් වූ ඡන්දයක් වූයේය...

ඒ ඡන්දයේ මා දුටු එක්සත් ජාතික පක්ෂ වේදිකාවල, පුටු මේස තිබුණේ නැත. ජේ. ආර්. ආවද වාඩි වූයේ බිම එළා තිබූ පැදුරු මතය. ඉස්සරහ කණු දෙකක, ආහාර මිල ලැයිස්තුවක් ප්රදර්ශනය කර තිබුණේය. එක පැත්තක, එදා මිලය.. අනිත් පැත්තේ, ඡන්දයෙන් පස්සේ අළුත් ආණ්ඩුව යටතේ මිලය. ඒ ඡන්දයට සමගාමිව නිකුත් කර තිබුණු එක්සත් ජාතික පක්ෂ සාමාජිකත්ව අයදුම් පතේ නම ගම ලිපිනය ආදී විස්තර වලට අමතරව, මැතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසු තමුන් බලාපොරොත්තු වන රැකියාව ලියන්නට ද ඉඩකඩ සලසා තිබුණේය. මේ දහං ගැට සියල්ලම ගසා, ‌බලය ඇල්ලූ අබශ්විල්ලි, පත්තිරිප්පුවට නැග "මාගේ ජනතාවෙනියි.... " රටේ වැසියන් අමතා, විධායක ජනපති කිරුළ පැළැන්දේ ය.

එසමයෙහි ඇරඹුණු තවත් නවීන උපක්‍රමයක් වූයේ, පොලිසිය, හමුදාව වෙනුවට, 'ජනතාව', උද්ඝෝෂකයින්ට, අරගල කරුවන්ට, ප්‍රතිවිරුද්ධ දේශපාලකයින්ට මෙන්ම, අධිකරණය හා විනිසුරුවන්ට ද, සිය විරෝධය දැක්වීමය. මේ 'ජනතාව' ආවේ ගියේ රජයේ වාහන වලිනි. කෑවේ බිව්වේ, අර සර්, මේ සර්, ගේ එකවුන්ට් වලිනි. 

අපේ රට වංක ගිරියෙන් එතර කරමියි කියා එක්කෙනෙක් ගෲෂාට ඇඳගෙන ආවත් අද   ජංගියත් නැතුව වැල් පාලමේ අතරමං වී සිටින මයිකල් කුමාරයාට, මේ රටට වැදුණු හෙණය වන්න‌ේ හැත්තෑ හතේ දී ජෝජි අබශ්විල්ලි පප්පා ඇරඹු මේ අසංස්කෘතික විප්ලවය, ධර්ම චක්කරයක මුවාවෙන් මේ රටට ගැසූ  මේ පාරා වලල්ලම බව සිහිපත් කරගන්නටත්, උත්තරය තියෙන්නේ ඒ චක්කරේම  කට පාඩම් කරවීමේ නොවන බව තේරුම් ගන්නටත්, මේ ලැබූ අවුරුද්දේදී වත් වාසනාව ලැබේවා.










 

Continue Reading...

Blogroll

About